سیستم عصبی ما مسئول تمامی اعمال بدن ماست. بدون آن هیچ کدام از اندام های ارادی یا غیر ارادی ما از جمله تنفس، ضربان قلب و اندام های بدن قادر به اجرای وظایف خود نیستند. اگر در این سیستم اختلالی ایجاد شود طیف وسیعی از بیماری ها، از نقص در تکلم گرفته تا مرگ ممکن است برای هر فردی اتفاق بیفتد. در این میان آلزایمر یا Alzheimer disease(AD) قرار دارد که جزو شایع ترین بیماری های اختلال اعصاب بوده و با مرگ سلول های عصبی، از دست رفتن ارتباطات و در نتیجه کوچک تر شدن مغز باعث ایجاد فراموشی و حتی سایر آسیب های مغزی می شود.

در این نوع زوال عقل، اختلال حافظه به تدریج پیشرفت کرده و در یک هشتم افراد بالای 65 سال دیده می شود. قبل از مبتلا شدن به آلزایمر در بیمار علائمی دیده می شود که در صورت تشخیص به موقع توسط پزشک می تواند سیر پیشرفت بیماری را به شدت کند کند. علائمی هشدار دهنده مثل تغییر ناگهانی در حافظه و رفتار، اختلال در توانایی قضاوت، فراموش کردن نکات ساده و یا اعمال عادی در زندگی، اختلال در گفتار، نقص در حافظه کوتاه مدت، زیاد سوال پرسیدن در نتیجه ی ناتوانی در درک بعضی مسائل، سخت بودن یاد آوری کلمات و … .

این علائم نباید نادیده گرفته شده و باید هر چه سریع تر با پزشک متخصص مغز و اعصاب در این باره صحبت شود تا منشا فراموشی بررسی گردد. چراکه در بعضی افراد اختلال حافظه در نتیجه ی پیشرفت بیماری هایی مثل کم کاری تیروئید و یا حتی کمبود بعضی ویتامین ها است.

علت ایجاد آلزایمر چیست؟

بیماری آلزایمر با رسوب یکسری پروتئین به نام های آملوئید و تاو در بیرون یا درون سلول های مغزی و ایجاد پلاک یا گره در این سلول ها اتفاق می افتد.این اتفاق قبل از پیدایش علائم شروع شده و همین عاملی است که باعث می شود تشخیص بیماری قبل از شروع علائم با دستگاه های خاصی ممکن باشد.

به مرور زمان و با رسوب این پروتئین ها در مغز سطح ناقل های عصبی در مغز به شدت کاهش پیدا کرده و مناطق مختلفی در مغز شروع به کوچک شدن می کند. اولین منطقه ای از مغز که تحت تاثیر قرار می گیرد معمولا بخش حافظه است اما ممکن است که ابتدا بخش های دیداری و یا گفتاری و زبان مغز هم آسیب ببینند.

بیماری آلزایمرشایع ترین علت دمانس برگشت ناپذیر در سالمندان می باشد . نقص در عملکرد ذهنی به تدریج از مرحله فراموشی تا ناتوانی کامل پیشرفت می کند .علایم بیماری آلزایمر را در سه مرحله اولیه . میانی .و پیشرفته می توان طبقه بندی کرد:

مرحله اولیه : علایم بیماری به تدریج ظاهر می شوند . بنابراین نمی توان زمان دقیق شروع ای مرحله از بیماری را مشخص نمود – اختلال در حافظه کوتاه مدت (آنچه اخیرا آموخته یا اتفاق افتاده است .حوادث اخیر)

-اختلال در تکلم

-گم کردن زمان و وقت

– گم شدن حتی در مکان ها و محله های آشنا

-اشکال در انتخاب وتصمیم گیری های ساده

-کاهش انگیزه و علاقه در انجام کارها

– بروز افسردگی و حتی عصبانیت (پرخاشگری)

– کاهش علاقه نسبت به انجام فعالیت ها و تفریحات معمول

مرحله میانی: در این مرحله علایم بیماری به حدی آشکار می شوند که بر زندگی اجتماعی شغلی و انجام فعالیت های روزمره بیمار اثر می گذارند .

-بسیارفراموشکارمی شود.

-لغت های مناسب اسامی افراد و اشیاء و عبارات را به سختی می یابد.

-فعالیت های معمول و روزانه منزل را نمی تواند انجام دهد.

-برای بهداشت شخصی . استحمام ولباس پوشیدن ه کمک نیاز دارد.

-سرگردان بوده وبه راحتی گم می شود.

-تغییرات رفتاری و خلقی مانند اظطراب و ترس بی دلیل . عصبانیت و شکاکی بروز می نماید.

-اشیاء وصداهایی را که وجود ندارند می بیند یا می شنود.

-برای انجام کارها به کمک دیگران نیاز دارد و به آنها وابسته می شود.

مرحله پیشرفته:در این مرحله بیمار کاملا به دیگران وابسته می شود ومعمولا علایم زیر وجود دارد:

-در خوردن غذا مشکل دارد.

– افراد و اشیاء آشنا را نمی شناسد.

-به سختی حرف می زند و منظورش را بیان می کند .

-به سختی آنچه را که می شنود و می بیند و اتفاق می افتد را درک می کند .

-قادر به یافتن راه خود حتی در مححیط های بسیارآشنا (مانند منزل) نیست .

-به سختی راه می رود.

– بی اختیاری ادرار ومدفوع دارد و نم تواند خود را کنترل نماید.

-رفتار ناشایست از او سر می زند.

– اکثر اوقات در بستر یا صندلی به سر می برد

درمان بیماری آلزایمر:

همان‌طور که گفته شد آلزایمر بیماری ای نیست که درمان پذیر باشد و تنها می توان تا حدی سیر آن را کند تر و یا علائمش را خفیف تر کرد. اما داروهایی وجود دارند که توسط سازمان غذا و دارو برای همین منظور تائید، هر کدام برای سطح خاصی از آلزایمر استفاده شده و شرایط را هم برای بیمار و هم برای مراقبان او راحت تر می کنند. تعدد این دارو ها باعث می شود که اگر بیمار نسبت به داروی خاصی واکنش نشان نداد بتوان به راحتی بهترین دارو را برایش انتخاب کرد.

چگونه می توان ریسک بروز آلزایمر را کاهش داد؟

علت اصلی ایجاد این بیماری نامشخص بوده و همین عامل باعث شده است که نتوان راه حل دقیقی برای پیشگیری از آن در نظر گرفت. اما به طور کلی دنبال کردن سبک زندگی سالم و دوری کردن از ریسک فاکتور های آلزایمر می تواند به شما برای کاهش ریسک ابتلا کمک کند.

به نقل از مجله ی NHS کار هایی که برای پیشگیری می توان انجام داد شامل موارد زیر است:

–  سیگار نکشیدن

– به حداقل رساندن مصرف الکل

– داشتن رژیم سالم و متوازن، که روزانه شامل حداقل پنج بخش میوه و سبزیجات باشد

– حداقل 150 دقیقه در هفته ورزش هوازی با شدت متوسط( مثل دوچرخه سواری و یا دو سریع)، یا هر چقدر که می توانید

-اطمینان پیدا کردن از این که فشار خون شما با تست های معمول چک و کنترل می شود

– اگر که دیابت دارید مطمئن شوید که رژیم غذایی درستی داشته و داروهایتان را مصرف می کنید

البته همان‌طور که می دانید هر چقدر که از ذهنتان بیشتر کار کشیده و آن را فعال تر نگه دارید فاصله تان را از بیماری های زوال عقل بیشتر می کنید. شما می توانید با انجام کار هایی مثل یادگیری موسیقی، زبان جدید، کتاب خواندن، مشارکت کردن در فعالیت های جمعی، ورزش جمعی و حتی یادگیری عادت های جدید بیشتر از زندگی لذت ببرید.