سکته مغزی (stroke) یک موقعیت خطرناک است و ممکن است جان بیمار را به خطر بیاندازد. این مشکل، زمانی به وجود می‌آید که بخشی از مغز جریان خون کافی دریافت نکند. وضعیتی که در پی انسداد شریان و یا خون‌ریزی در مغز اتفاق می‌افتد. زمانی که خون‌رسانی به سلول‌های مغزی به طور صحیح انجام نشود، سلول‌ها در اثر کمبود اکسیژن، پس از چند دقیقه می‌میرند. بر اساس گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC)، انواع سکته ها در مغز هر ساله جان بیش از ۷۹۵ هزار نفر را در ایالات متحده آمریکا می‌گیرند و یکی از علل اصلی مرگ‌ومیر هستند. به خاطر داشته باشید که سکته مغز یک وضعیت کاملا اورژانسی است که هر ثانیه آن اهمیت دارد.

انواع سکته مغزی

۱. سکته ایسکمیک

ترومبوتیک: لخته در همان شریان مغزی تشکیل می‌شود.

آمبولیک: لخته از جای دیگری (مثلاً قلب) وارد مغز می‌شود.

سایر علل: بیماری‌های انعقادی، تنگی شریان کاروتید.

۲. سکته هموراژیک

خونریزی داخل مغزی: معمولاً به علت فشار خون بالا یا بدخیمی عروقی.

خونریزی زیرعنکبوتیه (Subarachnoid hemorrhage): اغلب به علت  پارگی آنوریسم

علائم سکته مغزی

علائم این سکته شامل موارد مختلفی است و در قسمت‌هایی از بدن رخ می‌دهد که توسط نواحی آسیب دیده مغز با کمک آن قسمت از مغز، کنترل می‌شدند. شناسایی و آشنایی با علائم آن اهمیت زیادی دارد، چراکه نتیجه درمان این عارضه، به زمان دریافت مراقبت‌های پزشکی بستگی دارد. اما به شکل کلی نشانه های سکته مغزی شامل موارد زیر است:

– بی‌حسی یا ضعف در بازو، صورت و پا؛ به خصوص در یک طرف بدن

-فلج شدن

– لکنت زبان و مشکل در صحبت کردن

– مشکل در راه رفتن

– سرگیجه و سردرد شدید و ناگهانی

– تشنج

– سردرگمی یا عدم پاسخگویی

-تغییرات رفتاری ناگهانی مانند بیقراری

-مشکلات بینایی مانند دوبینی یا تار شدن چشم

– از دست دادن تعادل یا هماهنگی

– حالت تهوع و استفراغ

عواملی که خطر سکته در مغز را افزایش می دهند چیست؟

عوامل مختلفی احتمال ایجاد سکته را افزایش می‌دهد. این عوامل بر اساس سبک زندگی، محیط و ژنتیک است. از جمله این عوامل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

– فشار خون بالا

– دیابت

– چاقی و کم تحرکی

-رژیم غذایی ضعیف

-سیگار کشیدن یا مصرف بیش از حد نوشیدنی‌های الکلی

-بیماری‌های عروق کرونر قلب، بیماری دریچه قلب و بیماری شریان کاروتید

-اضطراب، افسردگی و سطوح بالای استرس

-سابقه خانوادگی و ژنتیک

-زندگی یا کار در مناطق با آلودگی هوا

-عفونت‌ها یا شرایط ویروسی مانند لوپوس یا آرتریت روماتوئید

درمان سکته مغزی

سکته ایسکمیک

ترومبولیز وریدی (tPA): تا ۴٫۵ ساعت اول پس از شروع علائم.

ترومبکتومی مکانیکی: برای انسداد شریان‌های بزرگ، تا ۲۴ ساعت در بیماران منتخب.

سکته هموراژیک

کنترل فشار خون و علائم حیاتی.

جراحی (برداشتن هماتوم، دکمپرسیون).

درمان اندوواسکولار (کویلینگ آنوریسم).

اصلاح اختلالات انعقادی.

مراقبت‌های پس از سکته و پیشگیری ثانویه

داروهای ضدپلاکت (آسپرین، کلوپیدوگرل).

آنتی‌کوآگولان‌ها در بیماران با فیبریلاسیون دهلیزی.

استاتین‌ها برای کنترل چربی.

کنترل دقیق فشار خون و قند خون.

تغییر سبک زندگی: ترک سیگار، فعالیت بدنی، رژیم غذایی سالم.

توانبخشی پس از سکته مغزی

فیزیوتراپی: بازگردانی حرکت و تعادل.

کاردرمانی: بازیابی فعالیت‌های روزمره.

 گفتاردرمانی: بهبود اختلالات گفتاری و بلع.

نوروسایکولوژی: حمایت روانی و شناختی.

عوارض سکته مغزی

ضعف یا فلج دائمی

مشکلات بلع و تغذیه

اختلال حافظه و شناخت

افسردگی پس از سکته

صرع و تشنج

خطر سکته مجدد